از جمله ضرورت های مهندسی راه و ترافیک نصب علائم واضح جهت بهره وری مناسب از راه های موجود کشور می‌باشد، استفاده کنندگان از راه ها جهت کسب راهنمایی و دریافت اطلاعات مورد نیاز از علائم های راه و جاده ای استفاده می‌کنند. از این علائم جهت افزایش ایمنی تردد جاده ای استفاده می‌نمایند. علائم مذكور نه تنها شامل علامت هایی بر روی پايه ها است بلكه خط كشی ها، چشم گربه ای ها و ساير تجهيزات ايمنی را نيز در بر می‌گیرد بلکه علائم باید انقدر مشخص و دقیق باشند که راهنمایی صحیح را به استفاده کنندگان از جاده ها ارائه دهند. هر مسیر یک علائم مشخصی دارد در صورت استفاده زودتر از این علائم موجب می‌شود راننده در هنگام تردد علائم را از یاد ببرد و یا اگر دیر تر از مسیر موعد این علائم استفاده شود، دچاره مشکلات جبران ناپذیری خواهیم شد. انواع علائم و خط كشی های سواره رو و غيره كه مورد استفاده قرار می‌گیرند بايستی همراه با قوانين مربوط به خود به كار برده شوند. محدود كردن تعداد انواع علائم موجود به شناخت سريع آنها كمك می‌کند همینطور هر کدام از این علائم ها دارای هماهنگی شکل و رنگ و حروف مورد استفاده قرار می‌گیرد و همچنین برای شناخت سریع نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. اين كار باعث ايجاد علائم استاندارد برای مقامات مسئول می‌شود و در وقت طراحی علائم صرفه جويی می‌گردد. اين عمل هم چنين به دادگاه ها كمك می‌کند تا يك مفهوم يكسان به علائم استاندارد بدهند. شکل ها و رنگ های مختلف برای گروه های مختلف علائم بکار رفته می‌شوند که به شناخت سریع آن ها کمک می‌کند. مثال: علائمی که به صورت مثلت هستند برای خطر استفاده می‌شوند و دارای یک علامت سیاه رنگ با زمینه سفید و حاشیه قرمز هستند.

نکته قابل توجه این می‌باشد که تنها هماهنگی علائم کافی نمی‌باشد. در صورت هماهنگی علائم بدون هماهنگی در کاربرد آن ها ایمنی جاده را می‌تواند به خطر بیاندازد. برای مثال می‌توان گفت نصب کردن علائم خطر در فاصله های نامناسب از محل در خطر، در مناطق مختلف، راننده ای را كه به فاصله مشخصی در منطقه خويش عادت كرده گيج می‌کند. جهت كسب حداكثر مزايای يكنواختی علائم راهنمائی نه تنها لازم است كه علائم يكنواخت باشند بلكه نحوه استفاده از آنها (نصب و روشنایی ) نيز بايستی يكنواخت باشد.

عملكرد و طبقه بندی علائم

علائم ها به منظور افزایش ایمنی، هدایت و کنترل راه ها مورد استفاده قرار می‌گیرد و این علائم را باید در محل هایی نصب کرد که بتوان به راحتی به اهداف خود رسید. علائم خطر اگر به صورت گسترده در جايي بكار برده شوند كه احتمال خطر کاهش می‌یابد ولی همچنان نمی‌توانند باعث افزايش ايمنی راه گردند. از طرف ديگر در جایی كه كنترل و هدايت لازم بوده و احتمال خطر وجود داشته باشد عدم نصب آنها به نفع استفاده كنندگان از راه نمی‌باشد. علاوه بر خط كشی سواره رو و علائم موقتی، سه نوع علائم اصلی جاده وجود دارد. هر کدام از اين علائم دارای شكل اساسی مربوط به خود است و همانطور كه در فصل های بعدی گفته خواهد شد استفاده از رنگ ها فقط برای بعضی از انواع علائم محدود می‌گردد.

علائم اخباری( اطلاعاتی)

علائم اخباری جز تابلو ترافیکی می‌باشد معمولا اطلاعاتی در خصوص مکان ها، مسیر، وسایل و امکانات مورد علاقه رانندگان را ارائه می دهد، اکثر این علائم به صورت مربع، مستطیل می‌باشند ولی می‌توان گفت بعضی جهت نماها دارای یک انتهای نوک تیز هستند. همه این علائم ها باید طوری باشند که پیغام خود را به همه رانندگانی که با سرعت مجاز در جاده ها مسافرت می کنند به صورت واضح برساند. همه تابلو ها باید دارای فاصله دید مناسب جهت خواندن، سادگی محتوا، روشنایی و انعکاس دهندگی و طرح موثری باشند. در تهيه علائم در حين طراحی و ساخت، بايد از افزايش بهای غير ضروری آنها جلوگيری كرد.
از مشخصات فوق الذكر خوانا بودن مهمترين آن هاست و اين عمل بوسيله اندازه حروفی كه بكار برده می‌‌شوند تعيين می‌گردند. ولی اختلاف رنگ، زمينه و نوع حروف بكاربرده شده نيز مهم می‌باشد. ارزشی كه يك تابلو به منظور ارتقاء يك " هدف" خواهد داشت متكی به رنگ و اندازه آن است. يك تابلو بزرگ ارزش هدفی كافی را در هر رنگی خواهد داشت، ولی انتخاب محل نصب كه ارزش هدفی تابلو را از بين نبرد برای تابلوهای كوچكتر در مناطق شهری ممكن است با مشكلاتی توام باشد.
برای سادگی محتوا و طرح، انتخاب پيامهای سمبوليك، موثرترين راه خواهد بود ولی هرجا ضرورت ايجاب نمايد، پيغام بايد در كلماتی كه بسرعت قابل فهم هستند خلاصه شود. حروف اختصاری كمتر رضايت بخش می باشند زيرا معنی آنها بايد يادگرفته شده و به خاطر آورده شود. در پيشنهاد طراحی تابلوهائی كه مخصوصا بوسيله مسئولين راه ها سفارش داده می‌شوند، از بكاربردن لغت اختصاری بايد پرهيز كرد. اندازه، مهم ترين عامل در هزينه تابلو می‌باشد بنابراين تابلو بايد طوری طراحی شود كه خوانایی لازم را بدون ضايع كردن فضا ارائه دهد. اگر فرض شود كه يك راننده هميشه زمان معينی را برای درك پيغام تابلو بخصوصی لازم دارد، هرقدر سرعت حركت او بيشتر باشد بايد از فاصله بيشتری از تابلو شروع بخواندن پيغام نمايد و تا قبل از انحراف توجه راننده به جاده ، خواندن پيام را به پايان رساند.
يك راننده برای خواندن علائم، نبايد مجبور باشد چشمان خود را بيش از ده درجه از جاده روبروی خود منحرف نمايد بنابراين تا قبل از اينكه موقعيت زاويه اي او به بزرگتر از اين حد برسد، بايد عمل خواندن را تمام كرده باشد. اين موضوع به اضافه مدت زمان لازم برای خواندن و فاصله بين علامت و كناره سواره رو معين كننده فاصله ايست كه بايد بار اول برای يك سرعت فرضي قابل خواندن باشد. با در نظر گرفتن اين ملاحظات ، طرح هایی با اندازه های مختلف برای علائم درست شده اند كه برای سرعت های مختلف مناسب باشند. برای علائم جهت نما و اخباری خوانا بودن كلمات دارای اهميت فراوان می‌باشد و اندازه های مختلف حروف مورد استفاده قرار می‌گیرد، برای علائم سمبوليك ، اندازه های مختلف ارائه گرديده اند.
حروفی كه تقريبا برای تمام علائم راهها بزبان انگليسی انتخاب می‌شود از نوع حروف كوچك با حرف اول بزرگ ، يك نوع الفبا است كه در نوع اول حروف روشن روي زمينه تيره و در نوع ديگر حروف تيره روی زمينه روشن نقش بسته است. انواع مختلف علائم، علاوه بر شكل های متمايز، دارای تركيبات رنگي متنوعی هستند. تعداد رنگ های مختلفی كه می‌توان بطور مفيد روی علائم مورد استفاده قرار داد، توسط ملاحظات زيباشناسی و فنی محدود می‌گردند. با استاندارد كردن انواع علائم ، بايد يكنواختي در كاربرد، استقرار، ارتفاع نصب، روشنائی و انعكاس دهندگی آنها ( با در نظرگرفتن محدوديت های شرايط محيطی) حفظ گردد. همانطور كه تاكنون تاكيد شده ، يكنواختی در استفاده از علائم داراي اهميت درجه اول است.
علائم ترافيك بايد در هنگام تاريكی به اندازه روز روشن و موثر باشند. بنابراين علائم را بايد روشنائی داد و اين عمل را می‌توان مستقيما توسط يك منبع نور درونی يا بيرونی و يا با توليد انعكاس ايجاد نمود. توصيه می‌گردد كه بطور كلی، همه علائم خطر، بازدارنده و حكم كننده و جهت نما را در صورتی كه فاصله آنها تا چراغ الكتريكی بيش از 50 متر باشد، در تمام ساعات تاريكی توسط يك منبع درونی يا بيرونی روشن نگاه داشت. هدف اين عمل آن است كه روشن نگاه داشتن علائم را در جائيكه يك منبع اصلی برق وجود دارد به تدريج الزامی نمود.
به علاوه علائمی كه بدين طريق روشن نگاه داشته می‌شوند بايد شب نما باشند تا درصورتی كه منبع برق قطع شود به وظيفه خود ادامه دهند. با چند استثناء مانند علائم توقف ممنوع ، هرجا كه علائم روشن نگاهداشته نمی‌شوند، بايد آنها را منعكس كننده نمود. لازم به تذكر است كه كليه علائم بايد منعكس كننده نور باشند.

 علائم بازدارنده و حکم کننده( انتظامی):

اين علائم در تجهیزات ترافیکی شامل مجموعه علائمی است كه مربوط به ضرورت ، ممنوعيت و يا محدوديت می‌شود. اين نوع از علائم ممكن است مجبور كننده يا ممنوع كننده باشند و كلا به استثناء دو علامت خاص، همگی مدور هستند. اين استثنائات عبارتند از علامت ايست كه هشت گوشه است و علامت رعايت حق تقدم عبور كه مثلث متساوی الاضلاع است و راس آن رو به پائين است. علائم بازدارنده و حكم كننده ممكن است دارای صفحات متمم در پائين باشند كه بدين وسيله در رساندن پيام، علامت مورد نظر را كمك می‌کنند.

علائم خطر( اخطاری)

علائم اخطاری نشان دهنده خطراتی است که راننده در مسیری که با آن رو به رو است از جمله علامت های پیچ که به صورت مثلث متساوی الاضلاع هستند و راس آن معمولا رو به بالا قرار دارد، این علائم ها دارای یکی دو استثنا هستند: علامت خطر که در بیش تر تقاطع های خطوط راه آهن و علامت تعیین جهت نشان دهنده تغییر سریع جهت یا انحراف جاده می‌باشد که هم چنین علائمی وجود دارد که به صورت مثلث معکوس است که نماد انتظامی بوده و به منظور هشدار دادن یک توقف، حق تقدم می‌باشد، صفحات مستطيل شكل ممكن است در پائين علامت هشدار دهنده بكار روند تا بدين وسيله اطلاعات داده شده را تكميل نمايند.

به دلایل زير تابلوها به مرور زمان كم اثر می‌شوند

•  تغيير محل اتفاقي تابلو
•  پوسيدگی حروف و رنگ
• كثيف شدن تابلو
• خسارت بوسيله برخورد با وسایل نقليه

برای اينكه بتوان به راننده وقت كافی برای متابعت از يك علامت ترافيك را داد، هر علامت بايد به فاصله ای مناسب از نقطه مورد نظر در پيام علامت ، نصب گردد. اين فاصله بستگی به مقدار سرعت هر راه دارد. چون علائم ، جهت نشان دادن پيام هايی كه قابل تشخيص و خواندن از فاصله دور باشند بر مبنای نوع و سرعت راه طرح ريزی شده اند، اين موضوع ضروری است كه علائم از فاصله مناسب قابل رويت بوده و توسط موانع پوشيده نشده باشند.
رانندگان به قرارگرفتن علائم در سمت راست جاده ها عادت كرده اند بنابراين در استقرار آنها بايد به اين نكته توجه گردد. نصب علائم در سمت چپ ، در راههاي با جداكننده وسط كه نصب علائم در سمت راست به تنهايی كافی نيست ، ضروری می‌باشد. در سه راهی هايی كه دارای اهميت كمتری هستند يك علامت در قسمت مركزی كه روبروی هر دو جهت راه قرار گرفته باشد كافي خواهد بود تا اينكه يك علامت در سمت راست هر قسمت قرار گيرد. در پيچ های سريع متمايل به راست، ممكن است نصب علائم در سمت چپ، نه تنها مناسب تر باشد بلكه چنين عملی ترجيح داده می شود. قرار دادن علامت در طرف چپ نيز مكمل علامت طرف راست می‌باشد، مثلا در خيابان های يك طرفه، تابلو ورود ممنوع به همين طريق بايد در هر دو طرف نصب شود (به جز در خيابانهای باريك ).  در راه های شريانی با جداكننده وسط تكرار علامت ميدان در سمت چپ نيز توصيه می‌شود.
بعضی مواقع روش های ديگری براي نصب علائم بايد اتخاذ گردد. برای مثال، در تقاطع های سه راهی، علائم جهت نما برای رانندگان راه فرعی را می‌توان مستقيما در راه اصلی و مقابل راه فرعی قرار داد. در زيرگذرها ، علائم بالای سر ممكن است مناسب تر باشند. هم چنين ممكن است علائم در ميدان و يا روی جداكننده وسط نصب شود.

نحوه قرار گرفتن
در راه های شريانی با جداكننده وسط (بزرگراه ها ) علائم بايد به صورتی قرار داده شوند كه نزديكترين لبه آن از كناره آسفالت حداقل 120 سانتيمتر فاصله داشته باشد. و در جایی كه شانه راه آسفالت شده اين فاصله از كناره شانه، بايد حداقل 75 سانتی متر باشد. در راه های ديگر كليه علائم بايد چنان قرار داده شوند كه نزديك ترين لبه آن از كناره آسفالت و يا در صورت وجود شانه آسفالت، از كنار آن حداقل 75 سانتيمتر فاصله داشته باشد. در جایی كه انحناء تند يا شيب عرضی وجود دارد و يا علائم بر روی جداكننده وسط نصب می‌شوند، اين فاصله بايد به حداقل 100 سانتی متر افزايش يابد.

ارتفاع نصب
در صورت امكان بايد لبه پائينی تابلو 150 سانتيمتر از مرتفع ترين نقطه سواره رو بالاتر قرار گيرد. در مناطقي كه اكثراً ساختمان شده، علائم و تابلوها ممكن است بدلايل گوناگون در ارتفاعات نصب شوند. در جایی كه علائم در پياده روها و در عرض آنها نصب می‌شوند، بايد طبيعتاً راه كافی برای عبور عابرين پياده باقی بگذارند. حداقل ارتفاع توصيه شده 210 سانتيمتر می‌باشد ولی 240 سانتی متر ترجيح داده می‌شود.

جهت نصب
در مناطق بين شهری ممكن است انعكاس نور آزار دهنده باشد بنابراين بايد علائم طوری نصب شوند كه اين انعكاس را به حداقل برسانند. علائم بايد معمولا عمود بر خط ترافيك نصب شوند. استثنائات عمده موجود، صفحاتی هستند كه ساعات توقف ممنوع را نشان می‌دهند و بايد موازی جدول خيابان قرار گيرند. بعضی از علائم جهت نما بايد به سمتی كه راهنمائی می‌کنند، توجيه شده باشند.

علائم پايان محدوديت سرعت بايد در انتهای طول قسمتی از جاده كه شامل اين مقررات می‌شود نصب گردند. بدليل اينكه اين علائم بايد مورد توجه و اطاعت قرار گيرند، لازم است آنها را در نقاطی كه دارای ديد خوبی هستند نصب نمود. بدين ترتيب معلوم می‌شود كه فاصله محدوديت سرعت ممكن است بوسيله بهترين محل نصب علامت، تحت تاثير قرار گيرد. قبل از اتخاذ تدابير حقوقی، تعيين مكان دقيق علائم پايان محدوديت سرعت بايد مورد بررسی كافی قرار گيرند. اينكار نبايد به نحوی انجام پذيرد كه طول قسمتی از راه كه در آن محدوديت سرعت وجود دارد بطور قابل توجهی افزايش يابد. پيچ ها، تپه ها، گردنه ها، ساختمان ها و . . . كه قابل تغيير نيستند احتياج به مكان يابی بخصوصی برای علائم دارند. ارجح است كه فاصله استاندارد بين علامت و محلی را كه به آن مربوط می‌شود، به جای اينكه كاهش دهند، بيشتر نمايند. ولی افزايش ها بايد در محدوده مجازی باشد.
اگر يك محل مناسب در محدوده اين فاصله های مجاز يافت نشود، كاهش استاندارد بایستی مورد بررسی قرار گيرد. علائم پايان محدوديت بايد تا حدی كه عملی باشد در همان نقطه و يا نزديك نقطه ای كه در مقررات قانوني ذكر شده است جايگزين شوند. در تمام مواقع فاصله صحيح ديد تابلو بايد حفظ شود. مخصوصا مهم است كه اطمينان حاصل گردد گياهان در حال رشد، گسترش تدريجی ساختمان ها و ساير عوامل مانند تابلوها و سايبان مغازه ها، مانع رويت علائم نگردند.
نصب علائم
علائم بايد تا حد امكان روی پايه های موجود مثلا تيرهای چراغ برق ( با اجازه مسئولين مربوطه ) يا به ديوارهای مجاور پياده رو نصب گردند. اما وقتی كه پياده رو عريض تر از 2 متر باشد راه حل دوم مطلوب به نظر نمی‌آیند. علائم بخصوص با حروف كوچك مانند تابلوهای ايستادن ممنوع بايد هميشه نزديك به كنار سواره رو نصب گردند. برای علائمی كه احتياج به دو پايه دارند ممكن است از يك تير چراغ برق به عنوان يكی از پايه ها استفاده نمود. طرف ديگر می‌تواند توسط پايه يا ديوار نگاه داشته شود. هنگامی كه علامتی فقط به تير چراغ برق متصل می‌گردد به ندرت روشنائي كافی از آن چراغ به علامت می‌رسد. در نصب علائم بزرگ به ديوارها يا پايه های ديگر بايد توجه كافی نمود زيرا نيروی باد يا تصادفات اتفاقی اتومبيل با تابلو می‌‌تواند تنش های بزرگی بر آن وارد كند. پايه های فلزی كه بدين منظور ساخته می‌شوند بهتر است لوله ای و با قطر مساوی در طول پايه باشند. اين پايه ها نبايد بلند تر از علامت يا دستگاه روشنايی باشند. در مورد تك پايه ها و هر حالت ممكن ديگر، نصب بايد به نحوی باشد كه بعد از استقرار علامت، تابلو قادر به حركت زاويه ای جهت تنظيم دقيق و بستن مجدد آن باشد. جایی كه به علت بزرگی پايه احتياج به وسایل نگهدارنده باشد، اين وسایل بايد در پائين پايه قرار گيرند.
علائم خيلی بزرگ در راه هایی با سرعت طرح زياد، احتياج به تيرهای بتوني يا فولادی ويژه ای خواهند داشت و صفحه علائم بايد بطور محكم بادبندی و چهارچوب شده باشند. همچنين نصب وسائل روشنایی، مستلزم توجه خاصي است. در جایی كه چند علامت جهت يك محل وجود دارد گاهی اوقات ممكن است، كه دو يا سه علامت را روی يك تير نصب نمود. به هرحال بايستی توجه نمود كه هيچ علامتی مانع ديد يا متناقض ديگری نباشد. علائم محدوديت سرعت بايد همواره روی پايه های خود قرار گيرند اما تركيب اين علائم مثلا بازدارنده يا حكم كننده و علائم تغيير محدوديت سرعت را می‌توان پشت به پشت نصب نمود. بهتر است علائم بازدارنده و حكم كننده (بجز تابلوهاي ايستادن ممنوع ) همراه علائم ديگر روی يك پايه نصب نگردند. رنگ پايه های علائم ، معمولا بايد خاكستری باشد. پايه های علائم خطر و چراغ های راهنمای چشمک زن بايد سياه و سفيد باشند. پايه های بتونی برنگ طبيعی خود باقی می‌مانند. پشت علائم و بادبندها نظير گيره ها بايد خاكستری رنگ باشد.

زمينه علائم
تابلوهای ترافیکی و علائم راهنمایی ممكن است اثر خود را به خاطر نحوه استقرار از دست بدهند. بعضی از تابلوهای كوچكتر ممكن است نتوانند در مقابل زمينه ای كه رنگارنگ باشد قرار بگيرند و بعضی ديگر ممكن است بوسيله زمينه های قويتر تاثير كمتری داشته باشند.
تابلوهای تبليغاتی كه در پشت يا نزديك علائم راهنمائی قرار دارند ممكن است گمراه كننده باشند. تبليغات چشمك زن يا نئون ممكن است باعث نديدن علائم راهنمايی بوسيله رانندگان شود. تابلوها بايد هميشه طوری نگهداری شوند كه اثر اصلی و شرايط كلی خود را حفظ كنند. اگر اجازه داده شود كه تابلوهای تهيه شده، اثر خود را بر اثر پوسيدگی تدريجی از دست بدهند، اين عمل صرفا دورريختن ثروت ملی محسوب می‌گردد.

چهار مورد از مواردی را که باید در خصوص  نصب هرکدام از علائم در نظر گرفت

• انتخاب کردن محل نصب در کناره راه نسبت به تقاطع، خطر يا ساير جنبه هایی كه به اين موضوع مربوط می‌شود.
• نحوه قرار گرفتن آنها نسبت به كناره سواره رو و ساير جوانب مربوط به مقطع عرضي. 
• ارتفاع آنها از زمين
• جهت نصب

خرابكاری توسط گروهي از مردم
تابلوهای خسارت ديده يا كثيف باعث بی اعتباری مسئولين راه و كاهش مراعات علائم توسط رانندگان می‌شود. بنابراين مقامات مسئول راه بايد تابلوهای خسارت ديده يا معيوب را فوراً تعمير يا تعويض نمايند و هميشه آنها را تميز نگاه دارند، بازرسی منظم علائم و تابلوها بايد انجام گيرد و در نقاطی كه لازم است تعميرات منظم به عمل آيد. علائم روشن يا منعكس كننده بايد در خلال شب مورد بازرسی قرار گيرند.
تميز كردن منظم تابلوها ضروری است. در مورد تعداد دفعات نظافت، اصل مشخصی را نمی‌توان ارائه داد زيرا مقدار كثافت جمع شده به نسبت ناحيه، آب و هوا، فصل و محل تابلو متفاوت است. تابلوهای روشن يا منعكس كننده اگر خسارت ببيند و يا كثيف باشند فوراً اثر خود را از دست می‌دهند.

مطالب مربوط به علائم بازدارنده و حكم كننده

علامت ايست

علامت ايست يكی از مهم ترين علائم از دسته بازدارنده و حكم كننده است. علامت ايست متداول در ايران به شكل مدول بوده و خيلی كم از طرف رانندگان مورد توجه قرار می‌گیرد. نوع ديگر توصيه شده توسط كنوانسيون وين نوع هشت ضلعی با زمينه قرمز است كه كلمه STOP به رنگ سفيد درون آن نوشته شده است. چنين شكلی منحصر به فرد بوده و به همين جهت در كليه شرايط اعم از برفی و بارانی بسادگی قابل تشخيص است با توجه به اين نكات، شكل هشت ضلعی برای استفاده توصيه گرديده است. شكل هشت ضلعی به خوبی در جهان شناخته شده و كشورهای اروپايی و آمريكا آن را پذيرفته اند. كلمه انگليسی STOP از لحاظ بين المللی به عنوان يك نقش شناخته شده است.

انواع علائم بازدارنده و حكم كننده

بسياری از علائم بازدارنده و حكم كننده وسيله عملی ساختن احكام مربوط به عبور و مرور هستند (منظور از اين احكام ، مقررات راهنمائی و رانندگی می‌باشد) بطور مثال ممكن است محدوديتی را برای گردش ترافيك، سرعت يا توقف ايجاد نمايند. بنابراين كمتر علامتی را می‌توان بدون توجه به اين احكام نصب نمود، اين علائم، حكم كننده يا بازدارنده هستند.
علائم حكم كننده درباره كاری كه بايد رانندگان انجام دهند، دستور می‌دهند. علائم ايست و رعايت حق تقدم نمونه ای از اين علائم است ساير علائم حكم كننده مانند از راست برانيد ، دايره ای شكل با علامت سفيد و زمينه آبی می‌باشند.

علائم بازدارنده كه به اشكال مختلف هستند به رانندگان در مورد كارهایی كه نبايد انجام دهند هشدار می‌دهند. ممنوعيت گردش يا ورود نمونه ای از اين علائم هستند. علائم حداكثر سرعت مجاز و علائم محدوديت توقف، ديگر مثال هایی از اين نوع می‌باشند.
علائم بازدارنده و حكم كننده دستوراتي به استفاده كنندگان از راه می‌دهند و كسی كه از انجام آنها سرپيچی كند به پرداخت جريمه محكوم می‌گردد، وقتي كه اين علائم دستوراتی را به وسيله نصب تابلو ابلاغ می‌کنند، هرگونه سرپيچی از رعايت آنها بايد توجه به حكم مربوطه مورد رسيدگی قرار گيرد.

 اندازه و محل نصب علائم

اندازه های مختلفي برای علائم حكم كننده توصيه شده است. انتخاب اندازه علامت بستگی به ترافيك اصلی و شرايط راه دارد. اگر ترديدی در مورد سرعت ترافيك وجود داشته باشد، بايد بجای نوع راه، سرعت اتومبيل های سواری ملاك انتخاب علامت قرار گيرد. بطور كلی 5 يا 6 اندازه برای اغلب علائم مورد استفاده قرار می‌گیرند، اگرچه برای علامت "ايست" تنها سه اندازه توصيه می‌شود. حداكثر قطر علائم بازدارنده 1200 ميليمتر است. به هرحال تعدادی از اين علائم در چنين نوعی در راه های اصلي قابل استفاده نيستند، در نتيجه حداكثر اندازه قطر لازم جهت اين علائم 900 ميليمتر خواهد بود. در موارد متعددی، صفحات متمم برای تكميل پيام مربوط به علامت بازدارنده و حكم كننده مورد نياز است. بعضی علائم بازدارنده و حكم كننده برای اندازه و نصب، قوانين به خصوصی دارند كه در بندهای بعدی با توجه به هر علامت يا گروهی از علائم شرح داده شده است.

مفهوم علامت ايست و رعايت حق تقدم

علائم ايست و رعايت حق تقدم دارای اهميت بسياری در تقاطع ها می‌باشند. مقررات راهنمايی بايد مفاهيم زير را برای اين دو علامت برسانند.
الف ) هر وسيله نقليه قبل از ورود به راه اصلی پشت خط كشی سفيد عرضی كه در سطح راه كشيده شده بايستاد يا اگر خط كشی بدليل قابل رويت نباشد قبل از رسيدن به راه اصلی بايستد.
ب ) هيچ وسيله نقليه ای از چنين خطی كه به عنوان نزديكترين نقطه راه فرعی براه اصلی است اقدام به عبور نكند و اگر اين خطوط برای مدتی و يا به دليلی قابل رويت نباشند، نبايد به نحوی به راه اصلي وارد شود كه احتمالا موجب ايجاد خطری برای ديگر رانندگان در آن راه شود يا باعث تغيير جهت يا سرعت رانندگان راه اصلی برای پرهيز از برخورد با اين وسيله نقليه گردد.
شكل منحصر بفرد اين علامت امتيازی است برای شناسایی و آشنایی با مفهوم علامت ( بخصوص در شرايط سخت آب و هوای بارانی يا برفی ) معرفی اين علامت بايد همراه يك برنامه تبليغاتی مناسب برای افزايش تاثير آن در عموم رانندگان باشد در دوره آموزش كه تا تجديد علامت ايست طول می‌کشد ( في المثل 10 سال ) بايستی كلمه ايست به زبان فارسی پائين علامت ايست نصب گردد.
علامت رعايت حق تقدم از يك مثلث كه راس آن به سمت پايين است تشكيل گرديده اين علامت در ايران به خوبی شناخته شده است و ايجاب می‌کند كه هيچ وسيله نقليه ا ی بدون دقت از خط عرضی سفيدی كه به عنوان نزديك ترين نقطه راه فرعی به راه اصلي، در سطح راه كشيده شده است اقدام به عبور ننمايد و اگر اين خطوط برای مدتی و بدليلی قابل رويت نباشد، نبايد بنحوی كه به راه اصلی وارد شود كه احتمالا موجب ايجاد خطری برای ديگر رانندگان در آن راه گردد و يا باعث شود كه رانندگان راه اصلی به منظور پرهيز از برخورد با اين وسيله نقليه تغيير جهت سريع و يا تغيير سرعت دهند.

علامت ايست

علامت ايست ممكن است تنها در راه فرعی و در سمتی كه مقامات مسئول در نظر می‌گیرند، نصب گردد. علامت ايست وقتي مورد استفاده قرار می‌گیرد كه برای ورود به راه اصلی ميدان ديد به اندازه ای كم باشد كه توقف راننده الزامی گردد. اين بدان معنی نيست كه هرجا فاصله ديد ذكر شده موجود باشد علامتی قرار نگيرد و يا هرجا كه اين فاصله موجود نباشد نصب علامت ايست لازم باشد، در اين خصوص عوامل ديگری مانند موارد زير بايد در نظر گرفته شوند.

• حجم ترافيك در راه اصلی و فرعی
• شيب راه فرعی
• ديد در طول راه اصلی و در خط توقف
• آمار تصادفات
• وضع هندسی نامطلوب يا مشكلات غير عادی در تقاطع

وقتی كه در يك تقاطع، در موقعيتی ديد براي خط ايست محدود است ولی بهتر از ساير قسمت های راه فرعي در نزديكی تقاطع نيست (وجود تپه در راه اصلي ) ممكن است علامت ايست دارای اهميت كمی باشد. علامتی كه به اين ترتيب مورد استفاده قرارمی‌گیرد، ممكن است حتی خطر را افزايش دهد زيرا راننده ای كه در چنين شرايطی می‌خواهد از تقاطع عبور كند احتياج به زمان بيشتری دارد تا اينكه بدون توقف از آن بگذرد.

 بخاطر تاخیری که در ترافیک به وسیله علائم ایست ایجاد می‌شود، بایستی امکان بهبود وضع تقاطع قبل از آن که علامت تجویز شود مورد بررسی قرار گیرد، مثلا محدودیت دیدی که به وسیله یک حصار ایجاد شده را می‌توان با کوتاه تر کردم یا برداشتن آن از بین برد و بالطبع دیگر احتیاجی به علامت ایست نخواهد بود.
اگرچه ديد در هر دو جهت بايد به حساب آيد ولی ديد در جهت چپ خيلی مهمتر است. وقتي كه يك تقاطع مرتبا بوسيله پليس كنترل می‌شود علامت ايست غير ضروريست. از استفاده غير معمول از علائم ايست و رعايت حق تقدم بايد پرهيز نمود. مثلا در يك چهارراه برای عبور از يك راه مستقيم بايد تقدم واضحی به وجودآورد مگر آنكه ترافيك اصلی به سمت راست بپيچد و ديگر مسيرهای ورودی متقاطع داراي اهميت و ترافيك كمتری باشند.
در اين حالت بايد طرح تقاطع به شيوه ای انجام گيرد كه برای راه اصلی كاملا حق تقدم بوجود آورد. بطور معمول در چهارراه نبايد علامت ايست، را در دو راه مجاور هم قرار داد يا اگر مسير داراي علامت ايست است نبايد علامت رعايت حق تقدم را در راه مجاور آن نصب نمود. وجود يك علامت ايست در يك مسير استفاده از اين علامت در مسير مقابل را ايجاب نمی كند و ممكن است از علامت رعايت حق تقدم استفاده نمود. برای هر مسير فرعی بايد علامت مورد لزوم آن در نظر گرفته شود.

نصب علائم ايست و علائم پيش آگاهی

علائم ايست بايد تا حد امكان نزديك خط ايست مربوط به آن ولی نه در وضعيتی كه به ديد راننده لطمه وارد سازد نصب گردد. بطور معمول اين علائم 2 متر قبل از خط توقف قرار می‌گیرند. اگر شرايط نصب از ديدن آسان علامت جلوگيری نمايد بايد اين فاصله را افزايش داد ولی اين افزايش نبايد از 6 متر تجاوز كند. علامت بايد در سمت راست راننده بوده و فاصله نزديكترين نقطه آن از لبه آسفالت حداقل 750 ميليمتر باشد. استثنائاً و برای تاخير بيشتر، ممكن است علامت را در سمت چپ نيز تجديد نمود. در يك خيابان يك طرفه عريض، تجديد علامت در سمت چپ الزامی می‌باشد. تجديد علامت وقتی كه در دهانه راه فرعی، جداكننده در وسط وجود دارد نيز مجاز است. وقتی كه علامت ايست بطور واضح قابل رويت نيست يك علامت پيش آگاهی يا صفحه ای كه فاصله را نشان می‌دهد مورد نياز است. به منظور يكسان سازی ، تمام علائم بايد طوری نصب شوند كه در راه های شهری ارتفاع لبه پائين علامت كمتر از 16/2 متر از سطح زمين نبوده و در راه های بين شهری اين فاصله 5/1 متر از سطح راه باشد.

علامت رعايت حق تقدم

علامت رعايت حق تقدم يك علامت دستوری است، در تمام راه های فرعی وقتی كه خودروها به راه اصلی نزديك می‌شوند بايد وجود تابلو رعايت حق تقدم را به رانندگان خبر داد مگر آنكه علامت ايست، چراغ راهنما يا كنترل منظم پليس وجود داشته باشد. دادن خبر بايد بوسيله علامت رعايت حق تقدم همراه با خط كشی مربوطه عملی گردد.